THẤM NHUẦN LỜI DẠY CỦA BÁC ĐỐI VỚI HỌC SINH, SINH VIÊN

TRƯỜNG THỌ

Sinh thời, Bác Hồ kính yêu sớm nhận ra được vai trò, sức mạnh của thanh niên, tuổi trẻ trong sự nghiệp cách mạng, trong công cuộc bảo vệ, xây dựng và kiến thiết nước nhà. Năm 1925, trong bài Gửi thanh niên An Nam, Người đã nhắc nhở: “Hỡi Đông Dương đáng thương hại! Người sẽ chết mất khi đám thanh niên già cỗi của người không sớm hồi sinh”. Cũng trong năm này, khi truyền bá tư tưởng cách mạng cho dân tộc, Bác đã chọn thanh niên làm đối tượng đầu tiên vì đây là lực lượng trẻ đầy lòng yêu nước và sẵn sàng hy sinh cho cách mạng, lực lượng nòng cốt cho việc sáng lập tổ chức “Việt Nam thanh niên cách mạnh đồng chí hội” tổ chức tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam.

cần để hình ảnh Tổ quốc gần hơn vơi học sinh (Ảnh: Giadinh.com)

Ngay sau khi đất nước độc lập, trong thư gửi học sinh cả nước nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Bác Hồ đã khẳng định: “…Non song Việt Nam có trở nên vể vang được hay không, dân tộc Việt Nam có sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không chính là nhờ một phần lớn công học tập của các cháu…” và trong cái tết độc lập đàu tiên, trong thư gửi thanh niên và nhi đồng toàn quốc, Bác viết: “Một năm khởi đầu từ mùa xuân, một đời khởi đầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội…”, ngày 17 tháng 8 năm 1947 trong thư gửi thanh niên, một lần nữa Bác Hồ đã khẳng định: “…Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà. Thật vậy, nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạn, một phần lớn là do các thanh niên. Thanh niên muốn làm chủ tương laic ho xứng đáng thì ngay hiện tại phải rèn luyện tinh thần và lực lượng của mình, phải làm việc chuẩn bị cái tương lai đó…”

Chính vì vậy suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến chăm lo, giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng con người, đặc biệt là thế hệ học sinh, sinh viên. Bác coi con người nói chung và học sinh, sinh viên nói riêng là nhân tố hàng đầu, nhân tố quyết định vận mệnh của đất nước sau này. Trong xây dựng con người xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Bác quan tâm đén việc chăm lo đào tạo, giáo dục và bồi dưỡng lớp thanh niên, trong đó có lớp thanh niên trí thức – những thanh niên, sinh viên đang học tập trong các trường đại học, cao đẳng. Bác đã nhiều lần nói chuyện với sinh viên đang học tập trong nước và sinh viên nước ngoài đến dự hội nghị chuyên đề sinh viên quốc tế tại Việt Nam.

Những lời dạy bảo, những tình thương bao la mà gần gũi của Bác đối với thanh niên, học sinh thể hiện qua những nội dung sau:

1. Về vấn đề học tập:

Đối với học sinh, sinh viên nhiệm vụ đầu tiên là học, học tốt và học giỏi, học

để thành người hữu ích xây dựng xã hội, kiến thiết đất nước. Bác nói: “Nhiệm vụ chính của thanh niên là học”, đồng thời Bác đặt vấn đề rõ rang để giúp thầy giáo và học sinh nghiên cứu: “Phải hiểu rõ học thế nào? Học cái gì? Học để làm gì?” Tại Đại hội sinh viên lần thứ hai, ngày 7/5/1958, một lần nữa nhắc lại và nhấn mạnh: “Đối với thanh niên trí thức như các cháu ở đây thì cần hai câu hỏi: Học để làm gì? Học để phục vụ ai? Đó là hai câu hỏi cần phải trả lời dứt khoát thì mới có phương hướng”. Bác còn nói: “Làm nghề gì cũng phải học” và mục đích của việc học là để “nâng cao năng lực làm cho kinh tế phát triển, chiến đấu thắng lợi, đời sống nhân dân ngày càng no ấm, vui tươi”. Làm theo lời Bác dạy, đại bộ phận thanh niên đang ra sức học tập, tích lũy, nắm vững kiến thức cơ bản, kiến thức chuyên môn để thực sự có trình độ chuẩn bị, tự tin vào đời, lập nghiệp nhanh chóng đáp ứng yêu cầu và đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội.

2. Về đức và tài:

Tại Đại hội Sinh viên lần thứ hai, ngày 7/5/1958, Bác nhấn mạnh hai phẩm

chất hàng đầu của học sinh, sinh viên phải rèn luyện trong nhà trường là đức và tại. Sau này, Bác còn dùng khái niêm hồng và chuyên. Đức và tài, hồng và chuyên luôn đi đôi với nhau, song hành tồn tại cùng nhau trong một con người.

Về đức, theo Bác nói là đạo đức, đạo lý làm người mà với thời đại của chúng

Ta phải rèn luyện để có đạo đức cách mạng. Bác giả thích đọ đức cách mạng rất giản dị, cụ thể: “Đạo đức cách mạng không phải những điều cao siêu, xa lạ mà đối với mỗi người bất kỳ ở cương vị nào cũng đều không sợ khó, không sợ khổ, đều một lòng một dạ phục vụ lợi ích chung của giai cấp, của nhân dân, đều nhằm mục đích phục vụ chủ nghĩa xã hội”, “Đạo đức cách mạng không phải từ trên trời rơi xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện mà bền bỉ hàng ngày mà phát triển củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”. Bác coi “đạo đức là cái gốc của người cách mạng” và Bác chỉ rõ cách thức phấn đấu, rèn luyện đạo đức cách mạng: “Phải thấm nhuần đạo đức cách mạng, tức là học tập, lao động, sinh hoạt theo đúng đạo đức của thanh niên xã hội chủ nghĩa, cộng sản chủ nghĩa”, “Để làm tròn trách nhiệm, thanh niên ta phải nâng cao tinh thần làm chủ tâọ thể, từ bỏ chủ nghĩa cá nhân, chớ phô trương hình thức, chớ kiêu ngạo tự mãn”.

Sở dĩ Bác chỉ rõ cụ thể để mọi người hiểu thấu đáo nước ta xây dựng xã hội chủ nghĩa từ một nước nông nghiệp lạc hậu, nền sản xuất chủ yếu là thủ công phân tán cùng với chủ nghĩa cá nhân hẹp hòi là một lực cản lớn, hạn chế năng lực sáng tạo của tuổi trẻ. Bác coi trọng việc giaó dục thanh niên nói chung và thanh niên sinh viên nói riêng phải xóa bỏ chủ nghĩa cá nhân, xây dựng tinh thần làm chủ. Đương nhiên xóa bỏ chủ nghĩa cá nhân không có nghĩa là xóa bỏ lợi ích cá nhân chính đáng mà là sự hòa hợp giữa lợi ích cá nhân và lợi ích tập thể, lợi ích xã hội.

Về tài, tức là năng lực, trình độ chuyên mônnghiệp vụ được tích lũy và phát huy tác dụng, đóng góp thiết thực, làm lợi ích cho xã hội, góp phần thúc đẩy xã hội phát triển. Bác mong muốn xã hội có nhều ngừoi tài và người tài đem hết tài năng, tâm huyết phục vụ xã hội.

3.Về lý tưởng cách mạng:

Giáo dục, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ Việt Nam nói chung

và cho thanh niên sinh viên nói riêng là một trong những vấn đề được Bác Hồ đặc biệt quan tâm. Bác ân cần khuyên nhủ: “Chúng ta không có một chút nào được quyên lý tưởng cao cả của mình là phấn đấu cho Tổ quốc hoàn toàn độc lập, cho chủ nghĩa xã hội hoàn toàn thăng lợi trên đất nước ta”. Đương nhiên, lý tưởng sống của thanh niên sinh viên không chỉ dừng lại ở nhận thức và quan niêm mà phải được tôi rèn trong thực tiễn, học đi đôi với hành, lý luận phải gắn liền với thức tiễn, phải thành hành động thông qua hành động và hiệu quả của hành động.

Thời gian tới, đất nước ta tiếp tục đứng trước những thời cơ và thử thách lớn lao, hơn bao giờ hết, vai trò và trách nhiệm của thanh niên, sinh viên học sinhlại càng vinh dự và nặng nề. Tương lai của đất nước, của dân tộc đang nằm trong tay thế hệ trẻ.